Το φαινόμενο "στην άκρη της γλώσσας"
Written on 8:10 π.μ. by Miss Twin Peaks
Όλοι κατά καιρούς έχουμε βιώσει το φαινόμενο "στην άκρη της γλώσσας" (γνωστό και ως tip-of-the-tongue), όταν ενώ γνωρίζουμε μια λέξη (κυρίως ένα όνομα ή ένα μέρος) δεν μπορούμε να το μεταφέρουμε σε λέξεις. Μας είναι εύκολο όμως να την αναγνωρίσουμε αν μας την παρουσιάσουν άλλοι.
Έχουν γίνει διάφορες υποθέσεις για να εξηγήσουν το φαινόμενο αυτό. Μια από αυτές είναι η ερμηνεία του Daniel L. Schacter. Σύμφωνα με αυτή, οι άνθρωποι έχουν τέτοιες εμπειρίες λόγω του 'blocking', το οποίο αποτελεί ένα από τα "αμαρτήματα" της μνήμης, όπως τα χαρακτηρίζει ο συγκεκριμένος επιστήμονας. Το φαινόμενο αυτό κατά τον Schacter συμβαίνει διότι το άτομο αναγνωρίζει έναν αριθμό λέξεων σαν λανθασμένες και αυτές "μπλοκάρουν" τη σωστή απάντηση. Οι λέξεις αυτές τις περισσότερες φορές έχουν είτε παρόμοιο σημασιολογικό είτε φωνολογικό περιεχόμενο. Το "blocking" έχει άμεση σχέση με την υποκειμενική αντίληψη της γνώσης μιας λέξης, αλλά την αδυναμία ανάκλησής της.
Μια άλλη ερμηνεία είναι η υπόθεση της ελλειπούς ενεργοποίησης (incomplete activation hypothesis). Κατά την άποψη αυτή οι λέξεις "blockers" που παρεμποδίζουν την ανάκληση της επιθυμητής λέξης δεν είναι η αιτία του φαινομένου, αλλά αποτέλεσμά του. Η αδυναμία ανάκλησης της επιθυμητής λέξεις σύμφωνα με την υπόθεση αυτή προκαλείται λόγω ελλειπούς ή αδύναμης ενεργοποίησης της λέξης. Οι λέξεις, οι οποίες στην ερμηνεία του Schacter παρεμποδίζουν την ανάκληση, σε αυτή την περίπτωση έχουν αντίθετο αποτέλεσμα και διευκολύνουν το άτομα να θυμηθεί την λέξη που επιθυμεί.
Τελευταία οι επιστήμονες προσπαθούν να προσεγγίσουν (και αυτό) το ζήτημα χρησιμοποιώντας νευροαπεικονιστικές μεθόδους. Από τις πρώτες έρευνες φαίνεται ότι σημαντικό ρόλο στο φαινόμενο αυτό έχει ο κογχομετωπιαίος φλοιός και ο μετωπιαίος λοβός.
Ξέρατε όμως ότι κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στους "ομιλητές" της νοηματικής γλώσσας; Σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να το ονομάσουμε φαινόμενο "στην άκρη των δαχτύλων" (tip-of-the-fingers)
Το φαινόμενο παρατηρήθηκε επίσημα στους ομιλητές της νοηματικής σε μια έρευνα του Thompson το 2005, κατά τη διάρκεια της οποίας ζητήθηκε από κωφάλαλα άτομα να πουν το όνομα χωρών, πόλεων και διάσημων προσώπων που τους παρουσίασαν. Αρκετοί συμμετέχοντες δεν κατάφεραν να θυμηθούν ολόκληρα τα ονόματα κάποιων στοιχείων εμφανίζοντας ένα φαινόμενο αντίστοιχο με το tip-of-the-tongue. Μπορούσαν δηλαδή να θυμηθούν από πόσα γράμματα αποτελείται η λέξη ή ένα μέρος των γραμμάτων που περιείχε, αλλά αδυνατούσαν να την ολοκληρώσουν.
Πληροφορίες
On the Tip of the Tongue: An Event-Related fMRI Study of Semantic Retrieval Failure and Cognitive Conflict
"Tip of the Fingers" Experiences by Deaf Signers
PsyBlog
Αναρτήσεις
